Μαζί με το νέο φύλλο του «Οδηγητή» που θα κυκλοφορήσει στις 3 Μάρτη οι αναγνώστες του θα πάρουν στα χέρια τους και ένα σημαντικό ντοκουμέντο που βρίσκεται στο Αρχείο του ΚΚΕ.
Πρόκειται για το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», όπως κυκλοφόρησε τον Ιούνη του 1948, μέσα στη φωτιά του εμφυλίου πολέμου και της ηρωικής πάλης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ). Στη συγκεκριμένη έκδοση, η οποία πραγματοποιήθηκε τότε προς τιμήν της επετείου των 100 χρόνων από την πρώτη έκδοση του «Μανιφέστου», η μετάφραση έγινε από τον Μιλτιάδη Πορφυρογένη, στέλεχος του ΚΚΕ και υπουργό της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης.
Τυπώθηκε στο τυπογραφείο της «Εξόρμησης», της εφημερίδας που εξέδιδε το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ και κυκλοφόρησε σε 3.000 αντίτυπα στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, δηλαδή στις περιοχές της χώρας που έλεγχε ο ΔΣΕ και στις οποίες είχαν αρχίσει να διαμορφώνονται λαογέννητοι θεσμοί εκπαίδευσης, δικαιοσύνης και εξουσίας.
Φέτος είναι από κάθε άποψη μια ιστορική χρονιά. Εκτός από τα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ, συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη μέρα που στην πόλη Τρίερ της Πρωσίας γεννήθηκε ο Καρλ Μαρξ, ο άνθρωπος δηλαδή που μαζί με τον Φρίντριχ Ένγκελς αποτέλεσαν τους ιδρυτές του επιστημονικού σοσιαλισμού, της πιο προοδευτικής κοσμοθεωρίας στην ιστορία της ανθρωπότητας. Συμπληρώνονται όμως και 170 χρόνια από το 1848, όταν μπήκε στο τυπογραφείο ένα από τα σημαντικότερα έργα των Μαρξ και Ενγκελς, το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», ή «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», όπως είναι ευρύτερα γνωστό.
Η συγγραφή του ανατέθηκε στους Μαρξ και Ενγκελς από την Ένωση Κομμουνιστών, μια οργάνωση Γερμανών εργατών και διανοουμένων, επηρεασμένων από τις σοσιαλιστικές ιδέες της εποχής, που είχε ιδρυθεί το 1847, ώστε να αποτελέσει το πρόγραμμά της. Η έδρα της οργάνωσης εκείνη την περίοδο βρισκόταν στο Λονδίνο, όπου και πρωτοκυκλοφόρησε το «Μανιφέστο». Για πρώτη φορά σε αυτό αποτυπώνονται με συνεκτικό τρόπο οι βασικές αρχές και επιδιώξεις των κομμουνιστών, τίθεται ο στόχος της κατάκτησης της εργατικής εξουσίας, βέβαια σε τελείως διαφορετικές συνθήκες από τις σημερινές, όταν ακόμα ο καπιταλισμός δεν είχε σαπίσει αλλά βρισκόταν στη φάση ανόδου του.
Το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» μεταφράστηκε αργότερα σε δεκάδες γλώσσες, έφτασε στους καταπιεσμένους σε κάθε γωνιά του πλανήτη και έγινε ένα από τα ελάχιστα έντυπα στην ιστορία της ανθρωπότητας που άσκησαν τόσο μεγάλη επιρροή. Είναι το πρώτο μικρό βιβλιαράκι που διαβάζει μέχρι και σήμερα κάθε νέος που κάνει τα πρώτα του βήματα στον αγώνα, που στρατεύεται στην πάλη για τον πιο μεγάλο σκοπό: Την ανατροπή του εκμεταλλευτικού συστήματος, την κατάκτηση της σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας. Έχει και το «Μανιφέστο» τη δική του ξεχωριστή συμβολή στο γεγονός ότι το «φάντασμα του κομμουνισμού» που πλανιόταν τότε πάνω από την Ευρώπη, όπως αναφέρεται και στην πρώτη πρόταση του βιβλίου, συνεχίζει, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά τα αντεπαναστατικά γεγονότα του τέλους του 20ού αιώνα, να στοιχειώνει τους χειρότερους εφιάλτες των εκμεταλλευτών.
Το «Μανιφέστο» στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα το «Μανιφέστο» μεταφράστηκε για πρώτη φορά από τον λογοτέχνη Κώστα Χατζόπουλο, ο οποίος είχε προσεγγίσει τις σοσιαλιστικές ιδέες από την περίοδο της διαμονής του στη Γερμανία και εκδόθηκε από το Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών το 1913. Τυπώθηκε στο τυπογραφείο της «Εφημερίδας των Εργατών» με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Το Κοινωνιστικό Μανιφέστο». Το 1919 κυκλοφόρησε από το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) νέα έκδοση σε μετάφραση Α. Δούμα και πρόλογο του Αριστοτέλη Σίδερη, με τίτλο «Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο». Είναι άλλωστε η περίοδος κατά την οποία αρχίζουν να μεταφράζονται για πρώτη φορά στα Ελληνικά τα έργα των Μαρξ και Ενγκελς, με την καθοριστική συμβολή του ΚΚΕ.
Το ΚΚΕ έδειξε ιδιαίτερη φροντίδα για τη διάδοση του μαρξισμού στην Ελλάδα, ακόμα και κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες, όπως αποδεικνύει και η έκδοση του «Μανιφέστου» που θα κυκλοφορήσει μαζί με τον «Οδηγητή». Είναι χαρακτηριστικό ότι και μετά τη στρατιωτική ήττα του ΔΣΕ, η εκδοτική δραστηριότητα συνεχίστηκε από το εκδοτικό του ΚΚΕ «Νέα Ελλάδα», που ξεκίνησε τη δραστηριότητά του το 1949 με έδρα τη Ρουμανία, όπου βρισκόταν και η καθοδήγηση του Κόμματος εξαιτίας της παρανομίας στην Ελλάδα. Τα πρώτα χρόνια της πολιτικής προσφυγιάς πάρθηκαν από το Κόμμα και υλοποιήθηκαν σημαντικές αποφάσεις για τη μετάφραση και έκδοση έργων όπως «Το Κεφάλαιο» του Κ. Μαρξ, «Άπαντα» του Λένιν, «Διαλεχτά Έργα» των Μαρξ – Ενγκελς. Η μετάφραση και έκδοση έργων των κλασικών του μαρξισμού, δηλαδή των Μαρξ και Ενγκελς, αλλά και μεγάλων επαναστατών, όπως ο Λένιν και ο Στάλιν, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα από το εκδοτικό του ΚΚΕ, τη «Σύγχρονη Εποχή».
Οι κομμουνιστές πάντα έθεταν στον εαυτό τους το καθήκον της αυτομόρφωσης, της ολοένα και βαθύτερης κατάκτησης της επαναστατικής κοσμοθεωρίας. Την ίδια περίοδο που πάνω στα βουνά οι μαχητές του ΔΣΕ είχαν στο ένα χέρι το τουφέκι και στο άλλο το βιβλίο, χιλιάδες κομμουνιστές, στην πλειοψηφία τους νέοι, μετέτρεπαν τα ξερονήσια σε «πέτρινα πανεπιστήμια», οργάνωναν μαθήματα, λέσχες ανάγνωσης, εξέδιδαν εφημερίδες και «ανέβαζαν» μέχρι και θεατρικές παραστάσεις κάτω από τη μύτη των δημίων τους. Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν και από την ηρωική δράση της ΚΝΕ στα δύσκολα χρόνια της παρανομίας, όταν το διάβασμα και η διακίνηση του μαρξιστικού βιβλίου σήμαιναν συλλήψεις και βασανιστήρια.
Σήμερα η διάδοση του μαρξιστικού βιβλίου είναι καθοριστικός όρος στην προσπάθεια για την κατάκτηση της επαναστατικής κοσμοθεωρίας του μαρξισμού – λενινισμού, για την αφομοίωση των βασικών στρατηγικών συμπερασμάτων από την ιστορική πείρα του επαναστατικού και εργατικού κινήματος στην Ελλάδα και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, για τη γνώση των νομοτελειών της κίνησης του καπιταλισμού και των νομοτελειών της ταξικής πάλης. Στοιχεία απαραίτητα στην πάλη για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Σε αυτήν τη μεγάλη προσπάθεια αποσκοπεί να έχει τη δική της συμβολή και η ανατύπωση του «Μανιφέστου».
Είναι, σε τελική ανάλυση, απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσουμε να αλλάξουμε τον κόσμο! Για να γίνει πράξη η τελευταία φράση του «Μανιφέστου»: «Ας τρέμουν οι κυρίαρχες τάξεις μπροστά σε μια κομμουνιστική επανάσταση. Οι προλετάριοι δεν έχουν να χάσουν σε αυτήν τίποτε άλλο, πέρα από τις αλυσίδες τους. Έχουν να κερδίσουν έναν κόσμο ολόκληρο!
ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ!».
Αναδημοσιεύεται από τον «Ριζοσπάστη» της 21ης Φλεβάρη 2018.