Ηταν αναμενόμενο ότι στο στόχαστρο της οπορτουνιστικής επίθεσης θα βρισκόταν η Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 100 χρόνια του Κόμματος. Αυτή πήρε τόσο τη μορφή υπογεγραμμένων άρθρων γνώμης όσο και τη μορφή σχολιασμένης (στην ουσία διαστρεβλωμένης) «παρουσίασης» του περιεχομένου της Διακήρυξης. Δεν πρόκειται για κάτι πρωτότυπο, αφού το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται (με τους ίδιους μάλιστα πολλές φορές πρωταγωνιστές) κάθε φορά που δημοσιεύεται ένα συλλογικό κείμενο τοποθέτησης του ΚΚΕ (π.χ. Θέσεις και Αποφάσεις Συνεδρίων, Συζήτηση για το Δοκίμιο Ιστορίας, ακόμα και για κάποια άρθρα της ΚΟΜΕΠ).
Οι φορείς αυτής της επίθεσης παριστάνουν τους έκπληκτους για κάποιες από τις διατυπώσεις της Διακήρυξης, τη στιγμή που σε αυτήν περιλαμβάνονται θέσεις που έχουν αποφασιστεί με συλλογικό τρόπο και έχουν διατυπωθεί επανειλημμένα στο παρελθόν, μέσα από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη», της ΚΟΜΕΠ, των εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής» («Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ», «Διημερίδα της ΚΕ με θέμα “Η εμφάνιση της εργατικής τάξης, ο ρόλος της στους κοινωνικούς αγώνες στον 20ό αιώνα και η στρατηγική του ΚΚΕ”», «Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 100χρονα της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης» κ.ά.). Αρα οι τοποθετήσεις και ο σαματάς που προσπάθησαν να σηκώσουν, είναι καθαρά προσχηματικά…
Αλήθεια, όλοι αυτοί που υποτίθεται ότι παρακολουθούν την πολιτική του ΚΚΕ, τώρα κατάλαβαν ότι το ΚΚΕ εξετάζει κριτικά την εξέλιξη της στρατηγικής του σε σχέση με αυτή του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και σε αυτό το πλαίσιο και κάποιες επεξεργασίες της Κομμουνιστικής Διεθνούς; Οτι αντιπαρατίθεται ανοιχτά με τη στρατηγική της «σταδιακής» προσέγγισης του σοσιαλισμού; Επίσης, τώρα κατάλαβαν ότι το ΚΚΕ βρίσκεται σε σταθερή μετωπική αντιπαράθεση με τη σοσιαλδημοκρατία και υπό αυτό το πρίσμα προσεγγίζει ιστορικά τα ζητήματα που αφορούν την ίδρυση και λειτουργία της ΕΔΑ ή τη στάση του απέναντι στο ΠΑΣΟΚ, την ίδρυση του ενιαίου Συνασπισμού κ.λπ.; Τώρα κατάλαβαν ότι το ΚΚΕ έχει σταθερό μέτωπο απέναντι στον οπορτουνισμό, αντί να τον θεωρεί παραστρατημένο δυνητικό σύμμαχό του;
Βασικό κοινό χαρακτηριστικό των σχετικών τοποθετήσεων είναι η προσπάθειά τους να στρέψουν «το ΚΚΕ ενάντια στο ΚΚΕ», θεωρώντας ότι μπορούν να αξιοποιήσουν γι’ αυτόν το σκοπό την αυτοκριτική προσέγγιση από το ΚΚΕ της 100χρονης Ιστορίας του. Χαρακτηριστικός γι’ αυτήν την προσπάθεια είναι και ο τίτλος του άρθρου παρουσίασης (βλ. διαστρέβλωσης) της Διακήρυξης στη …γνωστή «Εφημερίδα των Συντακτών» («73 χρόνια όλο λάθη, 27 χρόνια όλα σωστά»). Τόσο σε αυτό το άρθρο, όσο και σε άλλες παρόμοιες παρεμβάσεις και σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης «φορτώνεται» στο ΚΚΕ μία σχηματική και αντιεπιστημονική προσέγγιση της Ιστορίας του, σύμφωνα με την οποία όλα ήταν λάθος μέχρι ενός σημείου και όλα σωστά από ένα σημείο και μετά.
Κατανοούμε ότι η υιοθέτηση ενός τέτοιου αντιεπιστημονικού σχήματος θα ήταν πολύ βολική για την οπορτουνιστική πολεμική τους απέναντι στο ΚΚΕ, αλλά δυστυχώς γι’ αυτούς δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η Διακήρυξη (όπως και όλα τα σχετικά κείμενα του ΚΚΕ) προσεγγίζει την Ιστορία του ΚΚΕ με τα εργαλεία του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού και όχι με την ιδεαλιστική μέθοδο, που εξαρτά τα πάντα από τις προσωπικές ικανότητες και διαθέσεις των εκάστοτε ηγετών.
Προσπαθεί να δει τους παράγοντες που επέδρασαν στη διαμόρφωση βαθύτερων στρατηγικών θέσεων και αντιλήψεων, τον τρόπο που αυτές συνέβαλαν στη μία ή στην άλλη συγκεκριμένη πολιτική επιλογή και να τις κρίνει με κριτήριο τις συνέπειες που είχαν στην ταξική πάλη. Δεν παρασύρεται σε δογματικές λογικές «μαύρου – άσπρου», «δαιμονοποίησης – αγιοποίησης» προσώπων ή περιόδων, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι δεν τοποθετείται με συγκεκριμένο τρόπο για περιόδους ή στελέχη της Ιστορίας του.
Παράλληλα, προσεγγίζει την 100χρονη πορεία του Κόμματος όχι ως μία συγκόλληση λανθασμένων και σωστών αποφάσεων, αλλά ως μία ηρωική πορεία αγώνων, επαναστατικής ταξικής πάλης για τη σοσιαλιστική – κομμουνιστική κοινωνία, την αναγκαιότητα και επικαιρότητα της οποίας δεν αποκήρυξε ποτέ το ΚΚΕ – εν αντιθέσει με άλλους – στην 100χρονη πορεία του. Οπως άλλωστε αναφέρεται και στη Διακήρυξη:
«Σε ολόκληρη την ιστορική του διαδρομή, παρά τις όποιες αδυναμίες και τα λάθη του, το ΚΚΕ δεν έσκυψε ποτέ το κεφάλι απέναντι στον πραγματικό αντίπαλο, την εξουσία του κεφαλαίου (…) Υπήρξε πάντοτε κόμμα της αγωνιστικής δράσης, με βαθιές ρίζες στην εργατική τάξη και γενικότερα στα λαϊκά στρώματα, με προσήλωση στον αγώνα για το σοσιαλισμό».
Αν δεν τυφλώνονταν από το αντι-ΚΚΕ μένος τους, θα έβλεπαν για παράδειγμα τις αναφορές της Διακήρυξης στην ηρωική πάλη του ΚΚΕ από τα πρώτα του «μπουσουλήματα» για την εδραίωση των επαναστατικών χαρακτηριστικών του Κόμματος Νέου Τύπου (τα οποία πολλοί από τους αρθρογράφους επικριτές του αποκηρύσσουν), στην πολύμορφη (πολιτική, ιδεολογική, συνδικαλιστική) παρέμβασή του από τα πρώτα του βήματα στην εργατική τάξη, κόντρα στην προσπάθεια χειραγώγησής της από το αστικό πολιτικό σύστημα και τη γραμμή της ταξικής συνεργασίας και του συμβιβασμού, στην προσπάθεια αποκάλυψης του χαρακτήρα των ιμπεριαλιστικών πολέμων, στη μετάφραση και προβολή του έργου των κλασικών του μαρξισμού, στις πρώτες ερευνητικές προσπάθειες μαρξιστικής προσέγγισης της ελληνικής Ιστορίας, στη σταθερή ανάδειξη των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας, στη σύγκρουση με όλες τις μορφές της δικτατορίας του κεφαλαίου. Ακόμα πιο συγκεκριμένα, θα έβλεπαν τις αναφορές στη σταθερή υπεράσπιση της ΕΣΣΔ, στην πάλη απέναντι σε όλες τις (δημοκρατικές και φασιστικές) αστικές κυβερνήσεις, στον πρωτοπόρο ρόλο των ΕΑΜ – ΕΛΑΣ – ΟΠΛΑ και την ηρωική πάλη του ΔΣΕ, αργότερα στην αντιδικτατορική πάλη κ.λπ. Αλήθεια, όλες αυτές οι αναφορές της Διακήρυξης μπορούν να φέρουν τον τίτλο «73 χρόνια όλο λάθη», όπως προσπαθεί να μας πείσει η «Εφημερίδα των Συντακτών»; Τι αντικομμουνιστική τύφλωση είναι αυτή;
Αντίστοιχη τύφλωση (για να έρθουμε και στην πιο πρόσφατη περίοδο) φαίνεται ότι έχει και το «ΠΡΙΝ», όταν στο αντίστοιχο άρθρο του εστιάζει λίγο – πολύ στο ότι «η αυτοκριτική κατόπιν εορτής που γίνεται δεν ψάχνει τις αιτίες». Για μια σειρά ζητήματα συμμαχιών και στάσης απέναντι στις αστικές κυβερνήσεις, έχουμε τοποθετηθεί εδώ και καιρό ως Κόμμα, και μάλιστα με την πολιτική μας δράση και τις προγραμματικές επεξεργασίες από το 15ο Συνέδριο. Είναι, βέβαια, κατανοητή η αμηχανία του συγκεκριμένου χώρου. Σε σχέση με το αν αναζητούμε τις αιτίες, αλήθεια δεν διάβασαν στη Διακήρυξη την εκτίμηση ότι «το ΚΚΕ δεν ήταν ιδεολογικά και πολιτικά κατάλληλα προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει την ορμητική πολιτική συγκρότηση του σοσιαλδημοκρατικού ρεύματος ως ΠΑΣΟΚ»; Δεν διάβασαν τον προσδιορισμό της «γενικότερης προγραμματικής αντίληψης του ΚΚΕ για τα στάδια και τις αντίστοιχες συμμαχίες» ως πηγή των λανθασμένων επιλογών της συγκρότησης του «Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου» και της συμμετοχής στο σχηματισμό των αστικών κυβερνήσεων Τζανετάκη και Ζολώτα; Πέραν τούτων, δεν ξέρουν ότι ήδη έχει ξεκινήσει η πιο επισταμένη συλλογική μελέτη της πιο πρόσφατης Ιστορίας του Κόμματος, που θα οδηγήσει στον Γ’ Τόμο του Δοκιμίου Ιστορίας του;
Οσο γι’ αυτούς που κουτοπόνηρα επικαλούνται τον Χαρίλαο Φλωράκη, τους υπενθυμίζουμε ότι ο πρώην ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος έπαιξε ενεργό ρόλο στην προσπάθεια διατήρησης των επαναστατικών χαρακτηριστικών του ΚΚΕ μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές και την αποχώρηση του οπορτουνιστικού συρφετού από το Κόμμα. Στήριξε αποφασιστικά την αποχώρηση του ΚΚΕ από το Συνασπισμό και την πορεία προγραμματικής ανασυγκρότησης, που ξεκίνησε μετά το 13ο Συνέδριο και τη διάσπαση.
Αυτό που τους ενοχλεί δεν είναι άλλο από την ενίσχυση των επαναστατικών χαρακτηριστικών του ΚΚΕ, η οποία δεν θα μπορούσε να λάβει χώρα χωρίς την αυτοκριτική προσέγγιση της ίδιας της Ιστορίας του. Οπως σημείωνε και ο Λένιν: «Δεν πρέπει να κρύβουμε τα λάθη μας μπροστά στον εχθρό. Οποιος το φοβάται αυτό, δεν είναι επαναστάτης. Αντίθετα, αν δηλώσουμε ανοιχτά στους εργάτες: “Μάλιστα, κάναμε λάθη”, αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον τα λάθη αυτά δεν θα επαναλαμβάνονται (…)»1.
Οπως κάθε στρατός, έτσι και ο εργατικός «επαναστατικός στρατός» είναι καταδικασμένος σε συνεχόμενες ήττες, αν δεν μάθει να διδάσκεται από τα λάθη του. Οπως σημειώνεται και στον Πρόλογο του Β’ Τόμου Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ:
«Η επανεκτίμηση θέσεων και πολιτικών επιλογών, που προκύπτει από την αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας, δε συνιστά λαθολογία, δεν ανοίγει δρόμο στον αναθεωρητισμό και οπορτουνισμό. Οδηγεί σε επαναστατικού χαρακτήρα διόρθωση λαθών. Μηδενισμό και απογοήτευση παράγει η λαθολογία, δηλαδή η χρησιμοποίηση των λαθών για άρνηση της ηρωικής ιστορίας της ταξικής πάλης στην Ελλάδα με την καθοδήγηση του ΚΚΕ, για εγκατάλειψη ιδεολογικών αρχών, για αιτιολόγηση οπορτουνιστικών επιλογών»2.
Η «επαναστατικού χαρακτήρα διόρθωση λαθών» είχε σημαντική συμβολή στην πορεία αποκατάστασης του επαναστατικού χαρακτήρα του ΚΚΕ από τη δεκαετία του 1990 μέχρι τις μέρες μας. Αποτέλεσε απαραίτητο εφόδιο για τη στάση του Κόμματος απέναντι στο θεμελιώδες ζήτημα της αστικής διακυβέρνησης, για την ικανότητα και αντοχή του να πηγαίνει (ιδιαίτερα την κρίσιμη περίοδο 2012 – 2015) «κόντρα στο ρεύμα» των αυταπατών περί δυνατότητας φιλολαϊκής κυβερνητικής διαχείρισης του καπιταλισμού, για την ενίσχυση της παρέμβασης του ταξικού εργατικού – συνδικαλιστικού κινήματος, κόντρα στη γραμμή της ταξικής συνεργασίας και του συμβιβασμού που εκφράζει ο εργοδοτικός και κυβερνητικός συνδικαλισμός.
Αλήθεια, ποια είναι η «πράξη» όλων αυτών που ψέγουν το ΚΚΕ και προσπαθούν με το ζόρι να του «φορτώσουν» την – εντελώς ξένη σε αυτό – λογική της λαθολογίας; Ενα μέρος τους ανήκει σε αυτούς που συμμετέχουν ή στηρίζουν ανοιχτά και απροσχημάτιστα τη σημερινή αντιλαϊκή κυβέρνηση και το τσάκισμα των εργατικών – λαϊκών δικαιωμάτων (π.χ. κυβερνητικά στελέχη, αρθρογραφία στην «Εφημερίδα των Συντακτών»). Ενα άλλο μέρος τους – το οποίο καμώνεται ότι ασκεί κριτική από επαναστατική σκοπιά – αποτελείται από αυτούς που αμέσως μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές της περιόδου 1989-1991 πέταξαν στο «καλάθι των αχρήστων» τον λενινισμό, το Κόμμα Νέου Τύπου, το σφυροδρέπανο, τον «κομμουνιστικό» τίτλο κ.λπ., ενώ το κρίσιμο διάστημα των προηγούμενων χρόνων έδρασαν ανοιχτά ως συμμαχική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ, συμβάλλοντας τόσο στην άνοδο του τελευταίου σε θέσεις κυβερνητικής διαχείρισης του ελληνικού καπιταλισμού όσο και (τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του) στη στήριξη της αστικής διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ με την τρόικα.
Τελικά, έχει δίκιο το πρώην κεντρικό στέλεχος του ΝΑΡ όταν σημειώνει σε άρθρο σχολιασμού της Διακήρυξης: «Υπάρχει ένας δείκτης, αρκεί να τον παρακολουθείς. Είναι εκείνο το παλιό “η ζωή θα δείξει”, δηλαδή το κριτήριο της πράξης».
Μόνο που αυτό που δείχνει η ζωή είναι ότι το ΚΚΕ έχει καθιερωθεί με τη στάση του ως εκείνη η σταθερή δύναμη που βρίσκεται απέναντι στο κεφάλαιο και σε όλες τις κυβερνήσεις που διαχειρίζονται τον ελληνικό καπιταλισμό και τις συλλογικές τύχες της αστικής τάξης, ενώ οι διάφορες οπορτουνιστικές δυνάμεις έχουν καθιερωθεί ως εκείνες που συνέβαλαν – περισσότερο ή λιγότερο ανοιχτά – στην εξαπάτηση του λαού, έστρωσαν το χαλάκι στη νέα σοσιαλδημοκρατία…
Χ. Μ.
άρθρο του Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου