Κατά μέσο όρο, δύο νεκροί τη βδομάδα από «ατυχήματα» σε χώρους δουλειάς. Εκατοντάδες σακατεμένοι, επαγγελματικές ασθένειες που δεν καταγράφονται καν. Εργαζόμενοι που φεύγουν από το σπίτι για το μεροκάματο και είτε καταλήγουν στο νοσοκομείο, είτε – ακόμα χειρότερα – χάνουν τη ζωή τους.
Τα σοκαριστικά στοιχεία από τα εργατικά «ατυχήματα» δίνουν στο «πιάτο» τη βάρβαρη κανονικότητα που έχουν επιβάλει κράτος και εργοδοσία στους χώρους δουλειάς, με τους αμέτρητους νόμους διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, την εντατικοποίηση και το ξεδόντιασμα των ελεγκτικών μηχανισμών.
Από την ίδια την Επιθεώρηση Εργασίας προκύπτει ότι το 2022 καταγγέλθηκαν 103 θανατηφόρα «ατυχήματα». Δηλαδή, πάνω από δύο κάθε βδομάδα.
Για το 2023 δεν υπάρχουν ακόμα συγκεντρωμένα στοιχεία, αλλά ο μαύρος «κανόνας» φαίνεται ότι τηρήθηκε απαράβατος, με ορισμένες πηγές να ανεβάζουν τον αριθμό ακόμα και στους 182 νεκρούς! Ενδεικτικά, μόνο ο κλάδος των κατασκευών μέτρησε σχεδόν 20 νεκρούς στο μεροκάματο μέσα στο 2023.
Μιλάμε για μια χρονιά από τις πιο …αποδοτικές για την κυβέρνηση και το υπουργείο Εργασίας: Τον περασμένο Σεπτέμβρη ψηφίστηκε ο εκτρωματικός νόμος που καθιερώνει νέες μορφές «ευελιξίας», δουλειά μέχρι και 13 ώρες τη μέρα σε διαφορετικούς εργοδότες.
Ακολούθησαν πολλές ακόμα αντεργατικές μεταρρυθμίσεις, με πιο πρόσφατη αυτή που επεκτείνει τη δουλειά και μετά τη συνταξιοδότηση, εκθέτοντας σε πολλαπλούς κινδύνους εργαζόμενους μεγαλύτερων ηλικιών. Όλα αυτά σε συνέχεια προηγούμενων νόμων, που έδωσαν ώθηση στη διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου, στη 10ωρη δουλειά χωρίς αμοιβή υπερωρίας, στη μετατροπή της Επιθεώρησης Εργασίας σε «ανεξάρτητη αρχή» κ.ο.κ.
Το «ταμείο» για την εργατική τάξη, λοιπόν, δείχνει ότι για άλλη μια χρονιά, δεκάδες ανθρώπινες ζωές θυσιάστηκαν στον βωμό του κέρδους. Είναι το ίδιο «ταμείο» που βγάζει την εργοδοσία κερδισμένη από την εντατικοποίηση, από το «σκόντο» σε μέτρα υγείας και ασφάλειας γιατί «κοστίζουν», από το καθεστώς ασυλίας που απολαμβάνει.
Για παράδειγμα, το 2022 πραγματοποιήθηκαν 25.900 έλεγχοι για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία. Πρόκειται για συνειδητή απαξίωση ακόμα και αυτού του υποτυπώδους ελέγχου, αφού με τέτοιους ρυθμούς, δεν φτάνουν ούτε 13 χρόνια για να ελεγχθούν έστω και μια φορά όλες οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα!
Για το μακελειό διαρκείας στους χώρους δουλειάς, οι ένοχοι είναι επομένως γνωστοί: Η εργοδοσία, οι κυβερνήσεις και το κράτος της. Για τη θωράκιση των κερδών των επιχειρηματικών ομίλων και της ανταγωνιστικότητας, γενικεύονται οι αιτίες που μετατρέπουν το μεροκάματο σε ρίσκο, ακόμα και για τη ζωή του εργαζόμενου: Από τη δουλειά μέχρι τα βαθιά γεράματα, μέχρι τις πάνω από 7.000 απολύσεις τη μέρα και την εργολαβοποίηση σε μεγάλους χώρους, με την «αγωνία» για το μεροκάματο που θα μπει στο σπίτι την επόμενη μέρα να κάνει ακόμα πιο ευάλωτους τους εργαζόμενους.
Αλλά και με τα απανωτά 13ωρα δουλειάς σε διαφορετικούς εργοδότες, για να συμπληρώνεται το εισόδημα λόγω της ακρίβειας. Κάπως έτσι, ακόμα και το πιο απλό δρομολόγιο του ντελιβερά μετατρέπεται σε «γύρο του θανάτου», με τραγικές συνέπειες στους δρόμους.
Με αυτόν τον ακήρυχτο πόλεμο έχει να αναμετρηθεί η εργατική τάξη. Και ο αγώνας της μέσα από τα σωματεία δείχνει ότι η κατάσταση θα ήταν πολύ χειρότερη, αν κάθε μικρό και μεγάλο «ατύχημα» δεν μετατρεπόταν σε «αιτία πολέμου», όπως γίνεται στο Μέταλλο, στο λιμάνι του Πειραιά, στα γιαπιά και αλλού.
Εκεί που η μάχη για το μεροκάματο και τη Σύμβαση πάει χέρι χέρι με τη διεκδίκηση ουσιαστικών μέτρων προστασίας, για να μην αφήνεται τίποτα στην τύχη και να μπορεί ο εργάτης να επιστρέφει αρτιμελής από το μεροκάματο. Εμβληματικοί αγώνες που δόθηκαν με αφορμή άδικους θανάτους εργατών, όπως στη Ζώνη ή την COSCO, για μέτρα προστασίας, παραδειγματίζουν, δείχνουν τη δύναμη που έχει η εργατική τάξη στα χέρια της.
Γιατί, σε μια εποχή που η πρόληψη και τα μέσα προστασίας είναι πολύ πιο εξελιγμένα, δεν μπορεί να υπάρχει κανένας συμβιβασμός με τα «ατυχήματα», τους δεκάδες νεκρούς και σακατεμένους κάθε χρόνο. Η αναμέτρηση με την πολιτική που στερεί από τους εργαζόμενους την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία είναι μονόδρομος, για να πάψει η ζωή τους να μπαίνει στο ζύγι της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων.
* Το άρθρο αυτό αναδημοσιεύεται από την στήλη «Η Άποψή μας» του Ριζοσπάστη της Πέμπτης 4 Γενάρη 2024.