Με …περιστρεφόμενη πόρτα μοιάζει η αγορά εργασίας, από την οποία όσοι μπαίνουν στη διάρκεια του έτους, άλλοι τόσοι περίπου πετιούνται έξω, καθώς χάνουν τη δουλειά τους.
Αυτήν την πραγματικότητα αποτυπώνουν τα πρόσφατα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη», αφού για το 11μηνο Γενάρη – Νοέμβρη του 2021 οι απολύσεις έφτασαν τις 2.066.741. Μέσα σε 11 μήνες δηλαδή έχασαν τη δουλειά τους περίπου όσοι αποτελούν το σύνολο των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα!
Αυτό το στοιχείο, που δείχνει σε όλο της το μεγαλείο τι σημαίνει «ευελιξία» στην αγορά εργασίας, είναι το τίμημα που πληρώνει η εργατική τάξη για τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών ομίλων. Την ίδια στιγμή, οι βιομήχανοι δεν σταματούν να ζητούν περισσότερη «ευελιξία», όπως κάνουν κάθε τόσο με τα Δελτία του ΣΕΒ, ενώ πρόθυμα η κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα δεσμεύονται για περισσότερα τέτοια εργαλεία, και στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτά τα στοιχεία, όπως και τα υπόλοιπα που παρουσιάζουμε στη συνέχεια, δείχνουν πόσο «τρικυμία στο φλιτζάνι» αποτελεί η συζήτηση γύρω από τις αυξήσεις – ψίχουλα στον κατώτατο μισθό, με εφαρμογή του νόμου Βρούτση – Αχτσιόγλου, όσο παραμένει το καθεστώς εργασιακής ζούγκλας, αφού τελικά ακόμα και αυτά τα ψίχουλα αφορούν όλο και μικρότερο τμήμα εργαζομένων. Την ίδια στιγμή, οι επιχειρηματίες έχουν στη διάθεσή τους δεκάδες νόμους για να ρίχνουν στον πάτο τον μέσο μισθό.
Από τις παραπάνω λοιπόν απολύσεις του 11μηνου, οι 1.168.342 προέρχονται από καταγγελία συμβάσεων και λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου, στοιχείο που επιβεβαιώνει και την ευχέρεια με την οποία οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε αυτές, αλλά και το πώς η προσωρινότητα των θέσεων εργασίας είναι πια «κανονικότητα» για εκατομμύρια εργαζόμενους.94 απολύσεις για κάθε 100 προσλήψεις
Παρότι η κυβέρνηση επιχαίρει πως το ίδιο διάστημα έγιναν 2.202.421 προσλήψεις και μέχρι στιγμής παρουσιάζεται στο 2021 «θετικό ισοζύγιο» 135.680 θέσεων εργασίας, το σίγουρο είναι ότι το ίδιο διάστημα σε κάθε 100 προσλήψεις αντιστοιχούσαν και 94 απολύσεις!
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι η εικόνα αυτή δεν είναι φαινόμενο προσωρινό αλλά έχει αποκτήσει πια μόνιμο χαρακτήρα, ανεξάρτητα από το ποιο αστικό κόμμα κάθεται στον κυβερνητικό θώκο. Ετσι, έχουμε και λέμε:
— Το 2014 1,566 εκατ. προσλήψεις και 1,467 εκατ. απολύσεις
— Το 2015 1,809 εκατ. προσλήψεις και 1,709 εκατ. απολύσεις
— Το 2016 2,142 εκατ. προσλήψεις και 2,006 εκατ. απολύσεις
— Το 2017 2,400 εκατ. προσλήψεις και 2,265 εκατ. απολύσεις
— Το 2018 2,668 εκατ. προσλήψεις και 2,527 εκατ. απολύσεις
— Το 2019 οι απολύσεις έσπασαν ρεκόρ και ανήλθαν στα 2,703 εκατ. ενώ οι προσλήψεις διαμορφώθηκαν στα 2,830 εκατ.
Πέρυσι – έτος πανδημίας και καραντίνας – αν και ο αριθμός προσλήψεων και απολύσεων μειώθηκε, η μεταξύ τους σχέση παρέμεινε σταθερή. Ετσι, το 2020 είχαμε 1,986 εκατ. προσλήψεις και 1,893 εκατ. απολύσεις. Δηλαδή, και πέρυσι σε κάθε 100 προσλήψεις αντιστοιχούσαν 95 απολύσεις…
Τα αρνητικά αυτά αποτελέσματα στην απασχόληση, καθώς και η γενικευμένη επέκταση των «ευέλικτων» και προσωρινών μορφών απασχόλησης, που έχουν σήμα κατατεθέν και τα μεροκάματα πείνας, παρατηρούνται την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση πανηγυρίζει για τους «υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης» του ΑΕΠ μέσα στο 2021, δείχνοντας στην πράξη ότι η ανάπτυξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας έχει ως προϋπόθεση το τσάκισμα των εργατικών δικαιωμάτων και των μισθών.Πολύτιμο εργαλείο οι καμουφλαρισμένες απολύσεις για να γλιτώνουν τις αποζημιώσεις
Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως η συντριπτική πλειοψηφία των απολύσεων, από το 80% έως το 84%, γίνονται είτε γιατί λήγει η σύμβαση ορισμένου χρόνου είτε με τη μορφή της «οικειοθελούς αποχώρησης», που σημαίνει ότι μόνο ένας μικρός αριθμός από τα εκατομμύρια των απολυμένων λαμβάνει αποζημίωση από την επιχείρηση.
Ετσι, το 2020 το 44% των απολύσεων έγινε λόγω «λήξης σύμβασης», το 40% εμφανίστηκε ως «οικειοθελής αποχώρηση» και μόνο το 17% έγινε μετά από καταγγελία της σύμβασης, που δικαιούται υποτίθεται αποζημίωση. Ο πραγματικός αριθμός όμως των εργαζομένων που λαμβάνουν αποζημίωση είναι ακόμα μικρότερος, αφού για να τη λάβει ο εργαζόμενος πρέπει να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 12 μήνες εργασίας. Στην πράξη, το πολυπλόκαμο νομοθετικό οπλοστάσιο με το οποίο θωρακίζεται η εργοδοσία, έχει εξασφαλίσει στις επιχειρήσεις το δικαίωμα να απολύουν κατά το δοκούν όσους εργάτες και όποτε θέλουν, χωρίς να λογαριάζουν τίποτα. Τελικά, για τη μεγαλοεργοδοσία, περισσότερα είναι τα «κίνητρα» που έχει από τις κυβερνήσεις για να προσλαμβάνει με σχέσεις εργασίας – λάστιχο και για να απολύει ανενόχλητη, παρά για να διατηρεί τις θέσεις εργασίας.
Στο μεταξύ, όπως δείχνουν τα στοιχεία του «Εργάνη», η μισθωτή απασχόληση τον περασμένο Νοέμβρη μειώθηκε κατά 80.000 θέσεις εργασίας. Παράλληλα συνεχίζεται η επέκταση της «ευελιξίας», με τις μισές νέες προσλήψεις να αντιστοιχούν σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας.
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία αυτά, τον Νοέμβρη του 2021 έγιναν 281.919 απολύσεις και μόλις 202.790 προσλήψεις, εμφανίζοντας αρνητικό ισοζύγιο κατά 79.129 θέσεις εργασίας, ενώ σε αυτόν τον αριθμό πρέπει να προστεθούν και 549 θέσεις που χάθηκαν και καταχωρήθηκαν με χειρόγραφο τρόπο. Πρόκειται για το χειρότερο αποτέλεσμα για τον μήνα Νοέμβρη εδώ και μια 20ετία και σε κάθε περίπτωση από το 2013, όταν άρχισε να λειτουργεί το σύστημα «Εργάνη». Απώλειες που ξεπερνούν και τα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης, με το χειρότερο αρνητικό ρεκόρ να καταγράφεται τον Νοέμβρη του 2011, όταν χάθηκαν 55.855 θέσεις μισθωτής εργασίας.
Επίσης, από τις 281.919 απολύσεις οι 147.774, δηλαδή περισσότερες από τις μισές, προήλθαν από λήξη συμβάσεων, δείχνοντας ότι αυτή η μορφή «ευελιξίας» έχει γίνει μόνιμη γάγγραινα για τους μισθωτούς και αποτελεί ένα συνεχές διαβατήριο προς την ανεργία και μόνο 41.755 έγιναν με καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Αντίστοιχα υψηλός εμφανίζεται ο αριθμός των «οικειοθελών αποχωρήσεων», που τον Νοέμβρη έφτασαν τις 92.390, κάτι που σαφώς υποκρύπτει απολύσεις, καθώς σε συνθήκες πανδημίας και μεγάλης ανεργίας είναι τουλάχιστον ύποπτο να εμφανίζονται δεκάδες χιλιάδες μισθωτοί να αποχωρούν «οικειοθελώς» από την εργασία τους.Μόνο οι μισές προσλήψεις με πλήρη απασχόληση
Τον ίδιο μήνα, από τις προσλήψεις που έγιναν μόνο το 50,66% ήταν με πλήρη απασχόληση, αν και μέρος αυτών των συμβάσεων είναι ορισμένου χρόνου, ενώ το 40,89% ήταν συμβάσεις μερικής απασχόλησης και το 8,45% εκ περιτροπής εργασίας. Σε αυτές πρέπει να προστεθούν άλλες 4.452 συμβάσεις πλήρους απασχόλησης οι οποίες μετατράπηκαν σε μερικής και σε εκ περιτροπής εργασίας.
Οσον αφορά τον Νοέμβρη, τα στοιχεία επιβεβαιώνουν και την καθοριστική επίδραση που έχει στην αγορά εργασίας ο κλάδος του Τουρισμού, καθώς από τα καταλύματα και τις υπηρεσίες Εστίασης χάθηκαν οι περισσότερες θέσεις εργασίας. Συγκεκριμένα, χάθηκαν 52.692 θέσεις εργασίας στα καταλύματα και 24.591 από την Εστίαση. Ακολουθούν με -2.848 θέσεις εργασίας οι δραστηριότητες ενοικίασης και εκμίσθωσης, με -2.613 το λιανικό εμπόριο και με -2.568 οι δραστηριότητες ταξιδιωτικών πρακτορείων και γραφείων οργανωμένων ταξιδιών.Πάνω από 1 εκατομμύριο οι άνεργοι στον ΟΑΕΔ
Την άσχημη κατάσταση για την εργατική τάξη αποτυπώνουν και τα στατιστικά στοιχεία των εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ. Σύμφωνα με αυτά, ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων ανήλθε σε 1.091.618 άτομα, αυξημένος κατά 10,51% σε σχέση με τον Οκτώβρη, που οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ήταν 987.763. Σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2020 οι εγγεγραμμένοι άνεργοι παρουσιάζουν μεν μείωση από τα 1.153.434 άτομα, όμως δεν κρύβεται το στοιχείο της σταθεροποίησής τους σε πάνω από 1 εκατομμύριο, είτε σε κρίση είτε σε ανάκαμψη.
Μάλιστα, η συντριπτική πλειοψηφία των ανέργων – 1.081.622 εγγεγραμμένοι – αναζητούν εργασία, ενώ απ’ αυτούς οι 584.634 (54,05%) είναι μακροχρόνια άνεργοι (πάνω από 12 μήνες). Τον ίδιο μήνα, από το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων έλαβαν επίδομα ανεργίας μόλις 127.544 άτομα (ποσοστό 11,68%), ενώ οι υπόλοιποι έμειναν χωρίς την παραμικρή στήριξη, αποδεικνύοντας ότι η «προστασία» είτε πρόκειται για τον εργαζόμενο που απολύεται είτε για τον άνεργο είναι μια άγνωστη λέξη στην κυβερνητική πολιτική.
Αναδημοσίευση από τον Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου 31 Δεκέμβρη 2021 – Κυριακή 2 Γενάρη 2022
